Często sytuacja spadkowa kształtuje się dla spadkobierców niekorzystnie z uwagi na znaczne zadłużenie spadku i decydują się na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Jak postępować jeśli rodzice chcą złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku przez małoletniego mieszkającego na stałe za granicą?
Co do zasady wymagana do dokonania takiej czynności w imieniu dziecka będzie zgoda sądu opiekuńczego. Po jej uzyskaniu będzie można złożyć oświadczenie przed sądem, notariuszem lub konsulem.
W przypadku jednak, gdy dziecko zamieszkuje za granicą konieczne będzie ustalenie, czy polskie sądy posiadają jurysdykcję do wydania zgody. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 Rozporządzenia Rady (UE) 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r.: “W sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej jurysdykcję mają sądy państwa członkowskiego, w którym w chwili wniesienia pozwu lub wniosku dziecko ma zwykły pobyt.” Przepisy tego rozporządzenia natomiast w zakres “spraw dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej” włączają kwestie związane z majątkiem dziecka. Zgodę na złożenie w imieniu małoletniego oświadczenia o odrzuceniu spadku wydać powinien sąd właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania dziecka.
Polski sąd może odrzucić wniosek o wyrażenie zgody na złożenie oświadczenia z uwagi na brak swojej jurysdykcji. Ma to istotne znaczenie pod kątem 6-miesięcznego terminu na złożenie takiego oświadczenia. Na czas trwania sprawy o wyrażenie zgody ulega on zawieszeniu, jednak odrzucenie wniosku sprawia, iż termin ten cały czas biegnie.
Rozporządzenie przewiduje wyjątki od ogólnej zasady, zwane łącznikami, które pozwalają polskim sądom na prowadzenie sprawy w razie:
- silnego związania małoletniego z innym krajem niż pobytu (np. obywatelstwo, więzi rodzinne, znajomi etc)
- rodzice dobrowolnie porozumieli się co do jurysdykcji innego kraju,
- orzekanie przez polski sąd jest zgodne z interesem dziecka.
Powołanie się na powyższe okoliczności jest konieczne, aby możliwe było przeprowadzenie postępowania o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego przez polski sąd. Aktualne przepisy umożliwiają prowadzenie postępowania w sposób zdalny, więc nie będzie konieczny przyjazd do sądu w kraju.
