Stępień: Trybunał Stanu jako figura retoryczna, czyli czym najłatwiej postraszyć przeciwnika politycznego
Kilka lat temu pewien adwokat w bezpośredniej rozmowie ze mną, wówczas sędzią Trybunału Konstytucyjnego, chcąc podkreślić wagę instytucji, którą reprezentowałem, przypisał mnie... Trybunałowi Stanu.
A nie była to zwykła chwilowa pomyłka czy raczej rodzaj przejęzyczenia. Całość wypowiedzi wskazywała najwyraźniej, że utożsamił te dwie instytucje, bo nawet niespecjalnie się sumitował, kiedy zwróciłem nieśmiało uwagę, że to jednak dwa różne sądy. Gdyby działo się to w Stanach Zjednoczonych, gdyby to był prawnik anglosaski, trzeba byłoby taką pomyłkę usprawiedliwić. Amerykaninowi trudno zrozumieć, po co, skoro jest Sąd Najwyższy, mamy jeszcze oddzielny sąd konstytucyjny i specjalny sąd dla polityków. Również państwa skandynawskie nie mają w swoich systemach sądów konstytucyjnych. Ale polski adwokat? Trudno go oczywiście usprawiedliwić, tym bardziej że w Trybunale Konstytucyjnym każdego tygodnia zapada kilka wyroków, podczas gdy przed Trybunałem Stanu toczyła się dotychczas dopiero jedna sprawa zakończona prawomocnym skazaniem (afera alkoholowa z początków lat 90.).
To i tak jednak lepiej niż w II Rzeczypospolitej, kiedy uruchomiono Trybunał Stanu tylko raz w sprawie ministra Gabriela Czechowicza. Postawiono go pod zarzutem przekazania do funduszu dyspozycyjnego premiera (wówczas marszałka Piłsudskiego) dodatkowej kwoty 5 mln złotych. Było powszechnie wiadome, że suma ta została przeznaczona na cele wyborcze BBWR. Pofatygował się zeznawać w tej sprawie sam marszałek Piłsudski, a po jego sądowym wystąpieniu biorącym w obronę podsądnego, bo raczej trudno to, co mówił, nazwać zeznaniami świadka, sędziowie zdecydowali się zwrócić akta sprawy Sejmowi w celu przeprowadzenia dodatkowych czynności. A ponieważ niebawem BBWR wybory wygrał, zrobiono wszystko, co trzeba, by sprawa Czechowicza (Piłsudskiego) już na wokandę nie wróciła.
Kiedy polityk chce dać wyraz swemu oburzeniu, grozi sądem, przed którym dotychczas toczyła się zaledwie jedna sprawa zakończona skazaniem
Jeśli historia ma być magistra vitae, to z jej nauk wynika, że postępowanie przez Trybunałem Stanu toczy się w Polsce raz na dwadzieścia lat i kończy się skazaniem w co drugiej sprawie. Skoro zatem w najbliższym dwudziestoleciu może dojść, jak wynika z tej „statystyki”, do tego tylko raz, a skazanie jest pewne tylko w połowie, to właściwie jakie jest ryzyko, że włos nam z głowy spadnie kiedykolwiek. Szczególnie gdy zdołamy doprowadzić do skazania naszych politycznych przeciwników w tym dwudziestoleciu? Jeśli nam się to uda, to możemy być przecież pewni, że oni w dwudziestoleciu następnym już nam skutecznie odpłacić nie zdołają...
Powyższa „logika” pozwala, zdaje się, zrozumieć, dlaczego groźbą oskarżenia przed Trybunałem Stanu szermuje się u nas tak łatwo. Trybunał Konstytucyjny, wprowadzony do porządku prawnego tak jak i Trybunał Stanu jeszcze w poprzedniej epoce, jest jednak organem działającym realnie. Trybunał Stanu staje się natomiast na naszych oczach właściwie już tylko rodzajem figury retorycznej, przydatnej do wzmocnienia efektu krasomówczego – w sytuacji kiedy to jedna grupa polityków pragnie dać wyraz swemu najwyższemu oburzeniu wywołanemu działaniem, zachowaniem, a nawet tylko wypowiedzią politycznych przeciwników. Nie wiadomo właściwie, czym ten Trybunał Stanu jest (nawet dla niektórych adwokatów), i przede wszystkim po co, ale ponieważ samo słowo „trybunał” brzmi już groźnie, a w zestawieniu z niezrozumiałym słowem „stanu” jeszcze groźniej, nie wadzi nim postraszyć dla wzmocnienia ekspresji wypowiedzi.
Konstytucja, pisana już po aferze alkoholowej, jest bardzo enigmatyczna w odniesieniu do tego szczególnego sądu. Więcej tam o formalnych kwalifikacjach jego członków niż o zasadach postępowania przed Trybunałem Stanu i skutkach jego orzeczeń. Najistotniejsze kwestie związane na przykład z inicjowaniem postępowania reguluje ustawa, składając wszystkie decyzje w rękach posłów. Inaczej niż to się dzieje w przypadku Trybunału Konstytucyjnego, gdzie zasady wnoszenia spraw zostały w konstytucji uregulowane bardzo szczegółowo, nie ograniczając legitymacji czynnej wyłącznie do polityków. W rezultacie Trybunał Stanu stał się instrumentem w rękach wyłącznie polityków, którzy najczęściej po to, by nie było w przyszłości żadnych niespodzianek, na jego sędziów powołują zwykle byłych polityków. Czy da się jeszcze w przyszłości uratować ustrojową przydatność takiego organu władzy sądowniczej, jakim stał się na naszych oczach Trybunał Stanu?
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Komentarz redakcji: Magister w sądzieDopuszczenie magistrów prawa do reprezentowania stron w sądzie budzi sprzeciw nie tylko adwokatów i radców prawnych. Absolwent prawa ma przede wszystkim wiedzę teoretyczną.
czytaj dalej...Hołd NRA dla zmarłych w katastrofie adwokatów Adwokatura polska utraciła swoich najznamienitszych reprezentantów - napisała o zmarłych w katastrofie prezydenckiego samolotu adwokatach Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Polka wiceszefową europejskiej rady adwokaturMaria Ślązak została wybrana na wiceprezydenta Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE). Jest pierwszą osobą z Polski w kierownictwie największej europejskiej organizacji prawników, zrzeszającej około miliona osób.
czytaj dalej...Postępowanie dyscyplinarne wobec adwokataWniesienie powództwa do sądu dyscyplinarnego przeciwko adwokatowi lub radcy bez przeprowadzenia wcześniejszego dochodzenia zostało wyłączone. Uprawnienie takie przysługiwało do tej pory ministrowi sprawiedliwości.
czytaj dalej...Prezydium adwokatury chce wyjaśnienia sprawy podsłuchiwania adwokatówAdwokatura oczekuje "szybkiego, wyczerpującego i wiarygodnego wyjaśnienia" sprawy podsłuchiwania rozmów obrońców z ich klientami. Nie negując potrzeby stosowania podsłuchów wobec konkretnych podejrzanych, prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przestrzega przed nadużywaniem tych środków operacyjnych.
czytaj dalej...Poseł PO chce zrównać w roli pełnomocników absolwentów prawa z adwokatamiPoseł PO Jacek Żalek przygotowuje projekt ustawy o świadczeniu czynności prawnych, która umożliwia - w sprawach cywilnych - absolwentom studiów prawniczych występowanie w roli pełnomocników stron na równi z adwokatami lub radcami.
czytaj dalej...Komentarz redakcji: Słabnący autorytet ustawW ustawach jest więcej publicystyki niż norm prawnych. Coraz więcej pobożnych życzeń niż konkretów. Jedno okienko dla firm, jeden samorząd dla adwokatów i radców.
czytaj dalej...O braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej trzeba zawiadomić stronę i sądNawet strona, która nie została zwolniona od kosztów sądowych będzie mogła domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Gdyby pełnomocnik nie stwierdził podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej musi o tym na piśmie zawiadomić stronę i sąd.
czytaj dalej...Będą bezpłatne porady prawne dla powodzianAdwokaci z terenów objętych powodzią będą udzielać bezpłatnych porad prawnych dla osób dotkniętych tą klęską żywiołową - poinformowała w czwartek PAP Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Senat za jawnością "dyscyplinarek" notariuszySenat bez poprawek przyjął nowelę Prawa o notariacie. Przewiduje ona, że postępowania dyscyplinarne notariuszy będą jawne, tak jak "dyscyplinarki" sędziów, adwokatów i radców prawnych.
czytaj dalej...Palestra nie może się reklamowaćUmieszczanie na stronach internetowych informacji o pomocy prawnej świadczonej przez adwokata jest zgodne z kodeksem etyki adwokackiej.
czytaj dalej...Łatwiejszy dostęp do adwokata z urzęduPrawo do adwokata z urzędu nie będzie zależało od zwolnienia od kosztów sądowych. Od osoby ubiegającej się o adwokata lub radcę prawnego sąd odbierze przyrzeczenie. Również firma będzie mogła skorzystać z pomocy prawnika z urzędu.
czytaj dalej...Międzynarodowe organizacje sprzeciwiają się zmianom w polskich egzaminach prawniczychFederacja Adwokatur Europejskich (FBE) jest zaniepokojona polskimi zmianami w przepisach o zawodach prawniczych, wprowadzających możliwość funkcjonowania niezrzeszonych w korporacjach "doradców prawnych". Rezolucję FBE uchwaliła kilka dni temu w Madrycie.
czytaj dalej...Zawody prawnicze: Radcowie bliżej adwokatówOd 8 czerwca w sprawach karnych radcowie będą mogli reprezentować również osoby fizyczne. Samorząd radcowski chce, by wszyscy prawnicy prowadzący kancelarie mogli być obrońcami. Adwokaci i radcowie prawni przygotowali projekt wspólnego kodeksu etyki zawodowej.
czytaj dalej...Adwokaci chcą bronić przedsiębiorców zmieniając kodeks spółek handlowychZmianę Kodeksu spółek handlowych, dotyczącą odpowiedzialności karnej za działanie na szkodę spółki, proponuje Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Tylko 9-letni staż pracy zapewni sędziom stan spoczynku?Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin chce, żeby prawo do sędziowskiej emerytury nie przysługiwało adwokatom ani radcom prawnym, którzy tuż przed zakończeniem kariery zostają sędziami – ujawnia „Rzeczpospolita”.
czytaj dalej...Adwokat uwierzytelni odpis swojego pełnomocnictwaPoświadczona przez adwokata kopia dokumentu i uwierzytelniony przez niego odpis pełnomocnictwa będą miały moc urzędowego dokumentu. W razie wątpliwości sąd będzie mógł zażądać przedłożenia oryginału.
czytaj dalej...Blisko 80 adwokatów zgłosiło się do dyżurów podczas EURO 2012Około 80 adwokatów zadeklarowało w Warszawie gotowość do dyżurowania podczas EURO 2012 i występowania np. w ewentualnych sprawach dotyczących pseudokibiców - poinformowała warszawska izba adwokacka.
czytaj dalej...Pijani rowerzyści nie pójdą za kratkiPijani rowerzyści nie pójdą za kratki
17 października Prezydent podpisał obszerną zmianę Kodeksu postępowania karnego oraz innych ustaw wprowadzającą zmiany w zakresie
przepisów dotyczących nietrzeźwych rowerzystów, czy także udziału radców prawnych w procesie karnym.
Zmianie ulegną przepisy dotyczące udziału radców prawnych w sprawach karnych. Do tej pory obrońcą w postępowaniu karnym bądź
karnym skarbowym mógł być tylko adwokat, teraz w charakterze obrońcy będzie mógł wystąpić także radca prawny, o ile nie pozostaje
w stosunku pracy (nie dotyczy to pracowników naukowych).
Najgłośniejszą z omawianych zmian jest na pewno zmiana przepisów dotyczących prowadzenia w stanie nietrzeźwości pojazdu innego
niż mechaniczny, a więc np. roweru. Dotychczas prowadzący taki pojazd karany był za przestępstwo, teraz będzie to tylko wykroczenie.
Do tej pory prowadzenie w stanie nietrzeźwości np. roweru karane było ograniczeniem pozbawienia wolności, grzywną bądź pozbawieniem
wolności do roku. Sądy w takich przypadkach obligatoryjnie orzekały także zakaz prowadzenia pojazdów, co prowadziło do sytuacji,
w której nietrzeźwy rowerzysta tracił prawo jazdy. Praktyka pokazała jednak, że takie kary nie były skuteczne. Pomysłodawcy
zmian zauważyli także, że surowe kary są nieproporcjonalne w stosunku do zagrożenia, jakie wywołuje pijany rowerzysta. Kierowanie
pojazdem innym niż mechaniczny w stanie nietrzeźwości po wejściu w życie opisywanych zmian będzie wykroczeniem, za które będzie
groziła jedynie kara aresztu od 5 do 30 dni, ograniczenie wolności trwające miesiąc oraz kara grzywny od 20 do 5000 zł. Sąd
będzie miał także możliwość orzec zakaz prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat, nie będzie to jednak obligatoryjne.
Ustawa wejdzie w życie 1 lipca 2015 roku, niektóre jej przepisy zaczną obowiązywać jednak szybciej, bo już po 14 dniach od
dnia ogłoszenia albo z dniem 2 czerwca 2014 roku.
Opracowanie: Łukasz Jezierski, RPE WK
Źródło:
www.prezydent.pl, stan z dnia 25 października 2013 r.
Data publikacji:
25 października 2013 r.
czytaj dalej..."Podział na adwokatów i radców prawnych jest sztuczny"Maciej Bobrowicz - Radca prawny najlepiej i najszybciej potrafi zareagować na wszelkie problemy prawne dotykające firmę. Dotyczy to także problemów natury karnej. Oczywiste jest więc, że to on będzie najskuteczniej reprezentować przedsiębiorcę przed sądem.
czytaj dalej...Nowa Rzecznik Praw Obywatelskich: marzą mi się powszechne ubezpieczenia prawniczePROF. IRENA LIPOWICZ o priorytetach rzecznika praw obywatelskich - Moim marzeniem jest wprowadzenie niedrogiego, niemal powszechnego ubezpieczenia prawniczego. Kiedy byłam ambasadorem w Austrii, zauważyłam, że obywatele tego państwa nie mają obawy przed skorzystaniem z pomocy adwokata, wiedząc, że usługę opłaci ubezpieczyciel.
czytaj dalej...Kandydaci na notariuszy nie mogą być dodatkowo egzaminowani przez izby notarialneSamorząd notarialny nie ma prawa dodatkowego egzaminowania radców prawnych i adwokatów, którzy chcą wykonywać ten zawód. Wystarczy, że spełnią oni wymagania określone w ustawie.
czytaj dalej...Sześcioro kandydatów do TK z pozytywną opinią komisji sprawiedliwościKandydaci na sędziów Trybunału Konstytucyjnego: prof. Bogusław Banaszak, prof. Krystyna Pawłowicz, adwokat Stanisław Rymar, prof. Piotr Tuleja, prof. Andrzej Wróbel i prof. Marek Zubik uzyskali w środę pozytywną opinię sejmowej komisji sprawiedliwości.
czytaj dalej...Stosowanie elektronicznego dozoru sprawdzą TrybunałyMinisterstwo Sprawiedliwości poprawiło ustawę o dozorze elektronicznym wewnętrznymi zarządzeniami. Taka praktyka narusza konstytucyjną zasadę równości obywateli wobec prawa twierdzą prawnicy. Skazani i adwokaci zapowiadają skargi na decyzje odmawiające odbywania kary w warunkach wolnościowych.
czytaj dalej...Decyzje o połączeniu adwokatów i radców prawnych nie zapadną szybkoPołączenie zawodów ma więcej zwolenników wśród samorządu radcowskiego. Adwokaci nie zgadzają się na przyjęcie do korporacji osób zatrudnionych na umowę o pracę. Radcowie prawni nie są dostatecznie przygotowani do prowadzenia spraw karnych.
czytaj dalej...