Stępień: Trybunał Stanu jako figura retoryczna, czyli czym najłatwiej postraszyć przeciwnika politycznego
Kilka lat temu pewien adwokat w bezpośredniej rozmowie ze mną, wówczas sędzią Trybunału Konstytucyjnego, chcąc podkreślić wagę instytucji, którą reprezentowałem, przypisał mnie... Trybunałowi Stanu.
A nie była to zwykła chwilowa pomyłka czy raczej rodzaj przejęzyczenia. Całość wypowiedzi wskazywała najwyraźniej, że utożsamił te dwie instytucje, bo nawet niespecjalnie się sumitował, kiedy zwróciłem nieśmiało uwagę, że to jednak dwa różne sądy. Gdyby działo się to w Stanach Zjednoczonych, gdyby to był prawnik anglosaski, trzeba byłoby taką pomyłkę usprawiedliwić. Amerykaninowi trudno zrozumieć, po co, skoro jest Sąd Najwyższy, mamy jeszcze oddzielny sąd konstytucyjny i specjalny sąd dla polityków. Również państwa skandynawskie nie mają w swoich systemach sądów konstytucyjnych. Ale polski adwokat? Trudno go oczywiście usprawiedliwić, tym bardziej że w Trybunale Konstytucyjnym każdego tygodnia zapada kilka wyroków, podczas gdy przed Trybunałem Stanu toczyła się dotychczas dopiero jedna sprawa zakończona prawomocnym skazaniem (afera alkoholowa z początków lat 90.).
To i tak jednak lepiej niż w II Rzeczypospolitej, kiedy uruchomiono Trybunał Stanu tylko raz w sprawie ministra Gabriela Czechowicza. Postawiono go pod zarzutem przekazania do funduszu dyspozycyjnego premiera (wówczas marszałka Piłsudskiego) dodatkowej kwoty 5 mln złotych. Było powszechnie wiadome, że suma ta została przeznaczona na cele wyborcze BBWR. Pofatygował się zeznawać w tej sprawie sam marszałek Piłsudski, a po jego sądowym wystąpieniu biorącym w obronę podsądnego, bo raczej trudno to, co mówił, nazwać zeznaniami świadka, sędziowie zdecydowali się zwrócić akta sprawy Sejmowi w celu przeprowadzenia dodatkowych czynności. A ponieważ niebawem BBWR wybory wygrał, zrobiono wszystko, co trzeba, by sprawa Czechowicza (Piłsudskiego) już na wokandę nie wróciła.
Kiedy polityk chce dać wyraz swemu oburzeniu, grozi sądem, przed którym dotychczas toczyła się zaledwie jedna sprawa zakończona skazaniem
Jeśli historia ma być magistra vitae, to z jej nauk wynika, że postępowanie przez Trybunałem Stanu toczy się w Polsce raz na dwadzieścia lat i kończy się skazaniem w co drugiej sprawie. Skoro zatem w najbliższym dwudziestoleciu może dojść, jak wynika z tej „statystyki”, do tego tylko raz, a skazanie jest pewne tylko w połowie, to właściwie jakie jest ryzyko, że włos nam z głowy spadnie kiedykolwiek. Szczególnie gdy zdołamy doprowadzić do skazania naszych politycznych przeciwników w tym dwudziestoleciu? Jeśli nam się to uda, to możemy być przecież pewni, że oni w dwudziestoleciu następnym już nam skutecznie odpłacić nie zdołają...
Powyższa „logika” pozwala, zdaje się, zrozumieć, dlaczego groźbą oskarżenia przed Trybunałem Stanu szermuje się u nas tak łatwo. Trybunał Konstytucyjny, wprowadzony do porządku prawnego tak jak i Trybunał Stanu jeszcze w poprzedniej epoce, jest jednak organem działającym realnie. Trybunał Stanu staje się natomiast na naszych oczach właściwie już tylko rodzajem figury retorycznej, przydatnej do wzmocnienia efektu krasomówczego – w sytuacji kiedy to jedna grupa polityków pragnie dać wyraz swemu najwyższemu oburzeniu wywołanemu działaniem, zachowaniem, a nawet tylko wypowiedzią politycznych przeciwników. Nie wiadomo właściwie, czym ten Trybunał Stanu jest (nawet dla niektórych adwokatów), i przede wszystkim po co, ale ponieważ samo słowo „trybunał” brzmi już groźnie, a w zestawieniu z niezrozumiałym słowem „stanu” jeszcze groźniej, nie wadzi nim postraszyć dla wzmocnienia ekspresji wypowiedzi.
Konstytucja, pisana już po aferze alkoholowej, jest bardzo enigmatyczna w odniesieniu do tego szczególnego sądu. Więcej tam o formalnych kwalifikacjach jego członków niż o zasadach postępowania przed Trybunałem Stanu i skutkach jego orzeczeń. Najistotniejsze kwestie związane na przykład z inicjowaniem postępowania reguluje ustawa, składając wszystkie decyzje w rękach posłów. Inaczej niż to się dzieje w przypadku Trybunału Konstytucyjnego, gdzie zasady wnoszenia spraw zostały w konstytucji uregulowane bardzo szczegółowo, nie ograniczając legitymacji czynnej wyłącznie do polityków. W rezultacie Trybunał Stanu stał się instrumentem w rękach wyłącznie polityków, którzy najczęściej po to, by nie było w przyszłości żadnych niespodzianek, na jego sędziów powołują zwykle byłych polityków. Czy da się jeszcze w przyszłości uratować ustrojową przydatność takiego organu władzy sądowniczej, jakim stał się na naszych oczach Trybunał Stanu?
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn "Pozwy zbiorowe obniżą koszty sądowych postępowań"Trzy pytania do RAFAŁA KOSA, partnera w Kancelarii Kubas, Kos, Gaertner Adwokaci spółka partnerska - Pozwy grupowe, wbrew wielu sceptykom, nie okazały się w Europie prawniczym narzędziem szantażu wobec przedsiębiorców. Przeprowadzone badania nie wykazały, by z powodu ich wprowadzenia spadła liczba bądź też skala inwestycji zagranicznych w innych państwach.
czytaj dalej...Adwokaci chcą bronić przedsiębiorców zmieniając kodeks spółek handlowychZmianę Kodeksu spółek handlowych, dotyczącą odpowiedzialności karnej za działanie na szkodę spółki, proponuje Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Adwokat musi uzasadnić odmowę złożenia kasacjiPełnomocnik z urzędu będzie miał dwa tygodnie na złożenie do sądu opinii wskazującej, dlaczego wniesienie skargi kasacyjnej nie jest zasadne. Jeżeli opinia będzie sporządzona niestarannie, sąd zawiadomi samorząd zawodowy pełnomocnika.
czytaj dalej...Tylko trzy dni na przystąpienie do postępowania odwoławczegoTRZY PYTANIA DO... JANA ROLIŃSKIEGO, adwokata, partnera w zespole prawa zamówień publicznych kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr - Rząd przyjął projekt zmian w dużej nowelizacji prawa o zamówieniach publicznych. Co zmieni się w zasadach przystąpienia wykonawcy do postępowania odwoławczego w porównaniu ze stanem obecnym?
czytaj dalej...Adwokatura zaskarżyła do TK likwidację ustnych egzaminów adwokackichNaczelna Rada Adwokacka zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego zmiany w Prawie o adwokaturze, na mocy których zlikwidowano ustną część egzaminu adwokackiego i ułatwiono dostęp do zawodu doktorom nauk prawnych bez aplikacji i egzaminu. Zdaniem NRA zmiany godzą w interesy obywateli oraz w uprawnienie samorządu adwokackiego do sprawowania pieczy nad zawodem.
czytaj dalej...Błąd lub niedbalstwo adwokata obciąża stronę procesowąSąd odrzucił apelację Jana K. jako wniesioną po terminie. Wszystko przez adwokata, który przegapił termin na wniesienie środka odwoławczego. Strona wystąpiła do sądu o przywrócenie terminu na apelację.
czytaj dalej...Zakaz reklamy ogranicza dostęp do prawnikówZa współpracę z mediami notariusz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Adwokaci mają zakaz reklamowania swoich usług, ale mogą oni informować o swojej działalności. W kodeksie etyki radcy prawnego samorząd nie wprowadził zakazu reklamowania się.
czytaj dalej...Magister prawa będzie mógł prowadzić sprawę przed sądemPo pięciu latach świadczenia usług prawniczych i zdanym egzaminie drugiego stopnia osoby bez ukończonej aplikacji będą mogły zostać adwokatem przewiduje projekt ustawy o egzaminach prawniczych, którym dziś zajmie się rząd.
czytaj dalej...Połączenie adwokatów i radców prawnych: różnic mniej, ale do jedności dalekoZmniejsza się pole rozbieżności między adwokatami i radcami prawnymi na temat połączenia zawodów. Samorządy pozostają jednak przy swoich zdaniach w sprawach zasadniczych, dotyczących zakazu wykonywania pracy na etacie i występowania radców przed sądami w sprawach karnych.
czytaj dalej...Rozwody, spadki i prawa pracownicze zdominowały Dzień Bezpłatnych Porad AdwokackichKwestie związane z rozwodem, opieką nad dziećmi, podziałem majątku, spadkiem - w tych sprawach najczęściej zgłaszali się Polacy do adwokatów w ramach Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich; został on zorganizowany po raz trzeci.
czytaj dalej...Rzecznik patentowy będzie mógł otworzyć kancelarię z adwokatemDoradcy podatkowi będą mogli wchodzić w spółki z adwokatami, radcami prawnymi i biegłymi rewidentami. Takie same możliwości będą mieli rzecznicy patentowi.
czytaj dalej..."Skargę na adwokata wyślemy przez internet"MONIKA STRUS-WOŁOS o reformie adwokatury - Jesteśmy ostatnim krajem Unii Europejskiej, który nie ma jeszcze ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej. Uważamy, że jej uchwalenie powinno być priorytetem.
czytaj dalej...Drobne błędy nie pozbawią przedsiębiorcy prawa do sąduSąd wezwie przedsiębiorcę do uiszczenia opłaty, zanim odrzuci jego pismo procesowe. W przypadku pomyłki adwokata lub radcy prawnego przedsiębiorca będzie mógł uzupełnić braki. Polskie sądy będą mogły bezpośrednio uznawać orzeczenia zagranicznego organu.
czytaj dalej...Będzie jedna korporacja adwokatów i radców prawnychŚrodowisko prawnicze pozytywnie odnosi się do pomysłu wykonywania przez adwokatów zawodu w ramach stosunku pracy.
czytaj dalej...Adwokaci udzielali w sobotę bezpłatnych porad prawnychOk. 8 tysięcy porad udzielili w sobotę adwokaci i aplikanci adwokaccy w całej Polsce w ramach VI Ogólnopolskiego Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich. Najczęściej po pomoc przychodziły osoby starsze i samotne matki.
czytaj dalej..."Nowa ustawa prasowa musi uregulować status prawny blogów"Rozmowa z Markiem Gruchalskim, prawnikiem w kancelarii radców prawnych i adwokatów Nowakowski i Wspólnicy - Czy prawo prasowe jasno statuuje prawo dziennikarza do zachowania swojej anonimowości?
czytaj dalej...Tajemnica adwokacka chroni obywatelaPosiadanie profesji adwokata wiąże się głównie z obowiązkiem dochowania tajemnicy adwokackiej i byciem niezależnym.
czytaj dalej...Nowy portal dla adwokatówwww.adwokatura.pl - pod tym adresem działa od kilku dni nowy portal internetowy informujący o najważniejszych wydarzeniach z życia polskiej palestry.
czytaj dalej...Pokrzywdzonych będą reprezentować radcyPełnomocnikami stron w sprawach karnych będą także radcowie prawni. Adwokaci będą mieli monopol tylko na reprezentowanie oskarżonych.
czytaj dalej...Czy absolwenci prawa mogą być pełnomocnikami stron w sądzieAbsolwenci prawa nie muszą być adwokatami lub radcami prawnymi, by zarobkowo udzielać porad prawnych. To, czy mogą występować przed sądami w charakterze pełnomocnika, budzi kontrowersje
czytaj dalej...Prezydent o połączeniu adwokatów i radców: nie chcą, nie zmuszać do łączeniaJeśli jakieś korporacje łączyć się nie chcą, nie należy ich do tego zmuszać, niech pozostanie tak jak jest - powiedział dziś prezydent Lech Kaczyński do uczestników Nadzwyczajnego Zjazdu Adwokatury w Warszawie.
czytaj dalej...Adwokat znajdzie zastępcę procesowego w interneciePrzy kolizji terminów sądowych prawnik może znaleźć zastępstwo w internecie. Internetowy portal służy także aplikantom, którzy za jego pomocą mogą znaleźć patrona i dodatkową pracę.
czytaj dalej...Andrzej Zwara nowym prezesem Naczelnej Rady AdwokackiejO czytelne sposoby sprawdzania wiedzy w czasie aplikacji i odbudowę instytucji adwokata patrona zaapelował podczas Krajowego Zjazdu Adwokatury minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski.
czytaj dalej...Stosowanie elektronicznego dozoru sprawdzą TrybunałyMinisterstwo Sprawiedliwości poprawiło ustawę o dozorze elektronicznym wewnętrznymi zarządzeniami. Taka praktyka narusza konstytucyjną zasadę równości obywateli wobec prawa twierdzą prawnicy. Skazani i adwokaci zapowiadają skargi na decyzje odmawiające odbywania kary w warunkach wolnościowych.
czytaj dalej...Adwokaci i radcowie przeciwko łączeniu zawodów bez ich zgodyAdwokaci i radcowie prawni uważają, że to ich samorządy, a nie rząd powinny mieć decydujący wpływ na połączenie obu korporacji - wynika z sondażu zleconego przez Naczelną Radę Adwokacką. Poparcie dla takiej zmiany jest o 40 proc. większe u radców niż adwokatów.
czytaj dalej...